Есіңде болсын, әркім қателесуі мүмкін. Ең бастысы – бұл қателіктерді қайталамау. Кейде біз белгілі бір жағдайға тап боламыз, өйткені біз эмоционалды бопсалауға бой алдырдық, өзімізді кінәлі сезіндік, біреуді ренжітуден қорықтық, өйткені біз сендірулер мен өтініштерге келіскен кезде біз өзімізді маңызды және құнды сезінеміз.

Күшті адам «жоқ»деп айту қабілетімен ерекшеленеді. Оңай естілетін бас тарту, сенімдірек. Сенімді үнмен айтылған «жоқ « сізді айла-шарғы жасау әрекеттерінен біржолата тоқтатады. Кейде қарапайым «жоқ» жұмыс істемейтін сияқты – адамдар сұрай береді. Мысалы:

- Жүр, темекі шегейік (Ішімдік ішейк, сабақтан қашайық, телефон тартып алайық, «күзетте» тұрасың және т. б.)?

- Жоқ, мен бармаймын!

- Жарайды, сен нағыз доссың ғой!

- Жоқ, мен шынымен қаламаймын(менде уақыт жоқ)!

Әңгіме тақырыбын өзгертіңіз, егер сіздің әңгімелесушілеріңіз талап етсе, олар сізді «бизон», «ботаник», «қорқақ», «әлсіз» деп атаса, сабырлы бол, арандатушылыққа бой алдырма, ұрыспа.

- Ішімдік ішейік (сабақтардан қашу және т. б.)?

- Жоқ, мен бармаймын.

- Иә, әлсіз! Сен қорқасың!

- Қалағаныңызды ойлаңыз: маған бұл идея ұнамайды.

Өзіңнің жеке басыңның шекарасын қорғауға және өз қажеттіліктеріңді қорғауға құқығың бар екендігін біл, бірақ, егер саған қысымға жалғыз төтеп беру қиын болса, сен сынып жетекшісіне, психологқа, өз жақындарың мен туыстарыңнан көмек сұрай аласың.  Көмек сұрау әлсіздік белгісі емес.

Ұмытпаңыз, біз сені тыңдауға және қиын жағдайдан шығуға көмектесуге дайынбыз!

p>Шантаж дегеніміз не? Мысалы, мектепте бір ұл (немесе қыз) екіншісінен: «Егер сен менің Ең мықты екенімді мойындамасаң,онда мен саған көрсетемін»,- немесе ол құпия сақтаған кейбір ақпаратты (фото, видео, хат алмасу) ашамын деп қорқытып, басқасынан ақша сұрайды.

Ең бастысы – бопсалаушыны елемеуге үйрену! Сіз ата-анаңыздан, достарыңыздан қолдау таба аласыз: мәселені жасырмаңыз, ұялмаңыз. Бұл әлсіздік емес!

Есіңде болсын! Бұл бопсалаушы  – қорқақ, сондықтан,   сіз ол туралы ешкімге айтпау үшін көптеген қауіп-қатерлерді ойлап табады. Ересектерге бопсалау туралы неғұрлым тез айтсаңыз, соғұрлым сіздің проблемаңыз тезірек шешіледі.

Сенің сыныптастарыңмен қарым-қатынасың қиын ба? Қане,талдап көрейік!

Сыныптың қай бөлігі сізді қабылдамайтынын анықтаңыз, олар қаншау - бір компания  (олар араласады, бір-бірімен дос) немесе әртүрлі бөлекжігіттер ме?

Содан кейін қара (параққа жаз), сені олардан не бөледі және не біріктіреді (сіз немен ұқсайсыз).

Ия, сен басқаларға ұқсамайсың, бірақ сыныпта саған бейтарап қарайтын балалар табылады. Олар саған ұқсас қызығушылықтары бар сыныптастар (хобби, үйірмелер) және сіз сияқты емес, бірақ саған қарсы ештеңе жоқ адамдар болуы мүмкін.

Жағдайға байсалды қарасаңыз, сіз бойкот жариялайтындардың аз екенін түсінесіз.

Енді сізге ұқсамайтын немесе ұқсайтын, бірақ сізге қарсы емес адамдармен қарым-қатынас орнатыңыз, оларды қолдау ала алатын «одақтастарыңызға» айналдырыңыз. Осылай сен «ақ қарға» болуды қоясың. Көмек сұрауға және ұсынуға ұялмаңыз, солай сіз өзіңізді міндетті түрде таба аласыз.

Қарым-қатынас дағдыларын жетілдіріңіз, өзіне деген сенімділікті дамытыңыз, өзіңізді қолдауға және өзіңізді барынша қабылдауға тырысыңыз! Сен – бірегейсің!

Егер сізді мазақ етсе, сізге де солай жауап берудің қажеті жоқ – әдепсіз адамның деңгейіне түспеңіз.

Ұзақ уақыт бойы әңгімедегі бастама сұрақ қоятындарда екендігі белгілі болды, сондықтан  ренжітушіні нақтылау сұрақтарының көмегімен сенімді және тікелей оның көзіне қарап қарусыздандыруға болады. Егер оның көзіне төтеп беру қиын болса, онда оған қастардың арасына( мұрынның ортасына) қараңыз:

Неге маған барлығының алдында ренжітетен сөздерді айтасың?

Сен қазір мені қандай мақсатпен қорладың?

Өз сөздеріңмен неге қол жеткізгің келеді? Рас, менен не қалайсың?

Неліктен сен дәл қазір осы негативтілікке уақыт бөлесің? Және т. б.

Бұл стратегия уақытты алуға және сенімді позицияны алуға көмектеседі, сондай-ақ сұхбаттасушыға сіз өзіңіз үшін тұра алатындығыңызды, қорлауға үнсіз төзбейтіндігіңізді түсіндіреді.

Ең бастысы-тыныш, сенімді және агрессиясыз сұрақтар қою, бұл сізді шынымен қызықтыратын сияқты.

Егер сұрақтар агрессияны тоқтатуға көмектеспесе, онда «сыртқы ресми келісім» әдісін қолданыңыз және сұрақтарға қайта оралыңыз. Бұл айкидо – жекпе-жек өнері философиясындағы сияқты, онда жаудың шабуылымен бірігу, шабуылдаушының энергиясын қайта бағыттау жүреді.

Мысалы, олар сізге қоңырау шала бастады, сізде үлкен мұрын, ауыз, аяқтың өлшемі, шығыңқы құлақ, артық салмақ, бойдың төмендігі және т. б. бұл жағдайда қалай әрекет етуге болады:

- Иә, бәлкім, сенікі дұрыс. Ия, мен дәл осындаймын. Бірақ саған қандай айырмашылығы  бар? Сен мен үшін алаңдап отырсыз ба?

Немесе:

- Тыңдаңыз, әрине, бұл анық, бірақ неге бұл сізді қатты толғандырады және алаңдатады? Неліктен сен маған  көп уақыт пен көңіл бөлесің? Саған бұл не үшін керек?

Бұл қалай көмектеседі?

 - барлығына сіз өзіңіз үшін тұруға дайын екеніңізді көрсетеді;

- құқық бұзушының бастамасын ұстап, оның шабуылын тоқтатады;

- көрермендерге проблемалар сізде жоқ екенін және сіз басқа адамдардың «ойындарын»ойнағыңыз келмейтінін көрсетеді.

  Егер сіз жүйелі психологиялық зорлық-зомбылық пен қорлауға ауыса бастаған келеке-мазаққа тап болсаңыз, ойланбастан мектеп психологтарынан, ата-анаңыздан көмек сұраңыз немесе біздің сайтта өтініш қалдырыңыз.

Егер сіздің досыңыз (қызыңыз) мынадай сөздерді айтса: «мен өмір сүргім келмейді», «Мен ауырып қалдым», «Мен өз-өзімді өлтіргім келеді», «жақында мен тірі болмаймын», егер ол әлеуметтік желілерде қоштасу сөздерін орналастырса, бұл оның шынында жаны қиналып, қиындыққа тап болғандығын білдіреді. Демек, ол үмітсіз қадам жасауға бел буды. Егер ол жай назар аударғысы келсе де, оның сөздерін байыпты тыңдаған дұрыс. Досыңның өміріне қауіп төндірме: өзін өлтіру туралы сөз қозғаған болса, демек, бұл шын. Егер ол сенімен өз құпиясымен бөліссе, демек, ол саған сенеді, және сен оған ол үшін  шын мәнінде маңыздысың. Келісіңіз, егер ол   саған сенбесе, онда ол сенімен құпияларды бөліспейтін еді. Ал сенің досың мүмкін  өлгісі келмейтіндіктен және оны тек сен түсіне алатындығыңа сенгендіктен сенімен сөйлесті.

Өзіне-өзі қол жұмсау қаупі жоғары топтағы балалар достарының жүкті, талантты немесе таланты жоқ екендігіне, сеніміне және т. б. қарамастан қабылдауы керек.

Мінез – құлқында қарама-қарсы бағытта өзгеретін достарға назар аудару керек-олар қайғылы, ойлы немесе ашулы болады. Олардың мінез-құлқы өзгереді немесе олар біртүрлі әрекеттер жасайды: олар өздерінің сүйікті заттарын сыйлық ретінде ешқандай себепсіз: «маған жақында қажет болмайды» немесе «сенде мен туралы есте сақтау үшін бір нәрсе қалғанын  қалаймын» (бірақ ол ешқайда кетпейді!),- немесе олар өз істерін ретке келтіре бастайды (олар кенеттен үйді тазартады немесе ескі уәделерін есіне алады). Тағы бір «қоңырау» – егер досың  сенімен өсиет, мәйітхана, жерлеу және т. б. туралы сөйлесе бастаса.

Егер сіз өзіңіздің досыңыз (қызыңыз) өз-өзіне қол жұмсағысы келеді деп күдіктенсеңіз, оны қолдаңыз және мамандардан көмек сұраңыз (аймақтардағы психологиялық қызметтердің call-орталықтарының телефондары немесе Біздің сайт арқылы).

Егер сенің досың, кіші сіңлілерің немесе бауырларың жаман компаниямен байланысса (мұндай адамдардан басынан аулақ болған жөн), кейде олардың әсерінен арылу қиын болады, бірақ мүмкін.

Есіңде болсын, жаман компания – бұл адам, ең алдымен, өзін жоғалтатын орта. Алкоголь, темекі шегу, есірткі жалған сілкіністерге, жетектерге әкеледі, бірақ бұл өзіңізді табудың жолы емес! Тәуелділік, алкоголь, есірткі немесе ойын болсын, сені еркін етпейді! Тоқта, ойлан, айтшы, өзіне: «Маған бұл адамдардың құндылықтары ұнамайды. Мен мұнда не істеп жүрмін?»

Сондықтан кездесуге шақыруларды біртіндеп тоқтат. Егер сені осы жігіттердің біреуіне үйге шақырса, онда ол жерге барма, мысалы, ауырып қал. Оларға құпияңды сенуді доғар, оларды көрмеу үшін себептерді іздей баста, мысалы, қатаң ата-аналар, емтиханға дайындық, жаттығулар, қосымша жұмыс, автомектеп. Мысалы, «мен кездесе алмаймын, өйткені ата-анам мені үй шаруаларымен жүктеді». Жалпы, олармен қарым-қатынасты барынша азайтыңыз.

«Досың кім екенін айт, Мен сенің кім екеніңді айтамын»деп жиі айтылады. Шынында да, кеше ғана сен өзіңнің осындай жалғыз екеніңді сездің, бірақ сенің досың сенімен бірге бір толқында жүргендей сезінеді және сен жалғыз емес екеніңді түсінең.

Бірақ кейде досыңмен (қызыңызбен) сіз мүлдем ұқсамайсыз, бірақ сіздерге әлі де бірге қызық. Физика заңы жұмыс істейді: қарама-қайшылықтар тартылады! Міне, сен достықтың керемет екенін түсіне бастайсың, өйткені сіз кіммен дос болуды таңдайсыз: біз ата-аналарды, көршілерді, сыныптастарды таңдамаймыз, достар таңдаймыз және көбінесе өмір бойына.

Біз кейде достарымызға ата-анадан гөрі көп сенім артамыз. Достықтағы ең бастысы-өзімізді жоғалтпау, өйткені кейде біз бір-бірімізге өте қатты  жақын болып кетеміз.

Сен  және сенің досың – жеке тұлғалар. Нағыз дос (дос қыз) дамуға көмектеседі, шабыттандырады және саған және өзіне сенетіндіктен мұнымен тоқтап қалмауға шақырады. Егер ол басқаша әрекет етсе, оның дос немесе дос емес  екенін анықтаған жөн.

Кейде сізге ұнамайтын бір нәрсе, сені ренжітетін, ашуландыратын сәттер болады. Сізді не мазалайтыны туралы айту керек, бір-бірімен қарым-қатынаста шынайы болу керек. Бұл өте маңызды, өйткені сен және сенің досың  -  жеке тұлғасыңдар,  сендер бір бірлеріңе ене алмайсыңдар. Әрине, бұл ретте сөздермен немесе қылықтармен  зиян келтіруге болмайды. Ал, шындығында, достар  қиыншылықта танылады. Дос қиындықта қалдырмайды, сенің қолдайды және саған бүкіл әлем қарсы болса да сенің жағыңа шығады.

Достықта Сіз жақсы көңіл-күймен, пайдалы ақпаратпен бөлісуіңіз керек, құпияларды сақтауыңыз керек. Егер сіз әрқашан достықтың пайдасы туралы ойласаңыз, онда қандай достық туралы айтуға болады? - Достық риясыз болуы керек!

Бір маусымға және өмір бойы достар бар, кейде достықты үзу өзіңізге өте маңызды, жаңа нәрсе білуге мүмкіндік береді. Кейде бұл ауыр, бірақ бұл баға жетпес тәжірибе. Және оны түсіну керек.

Қорықпа және өзіңізге қайғыру мүмкіндігін беріңіз-бұл қалыпты жағдай, бұл әлсіздік емес, сен қан мен тәннен жаралдың. Жіберуден қорықпаңыз, бірақ әрқашан осы тәжірибеден сізді күшті және ақылды ететін нәрсені алыңыз.

Тек алға! Өйткені, егер бір есік жабылса, екіншісі міндетті түрде ашылады!

Есіңде болсын, жаңалары ескі қарым-қатынастарды алмастырады. Жаңа достар іздеуден қорықпаңыз-әр жолы бұл сен өзіңді танып білетін баға жетпес тәжірибе!

Достық-біздің өміріміздің бір бөлігі. Туғаннан бастап біз адамдар қатарындамыз. Біз өзімізді жалғыз сезінбеу үшін, киноға бірге баратын, музыка тыңдайтын, бос уақытты өткізу үшін сөйлесеміз. Біз көптеген адамдармен танысамыз, қарым-қатынас жасай бастаймыз, дос боламыз.

Сонымен, сен мектепке  жаңадан келген болсаң, қалай достарды болады? Иә, әрине, бірінші кезекте саған деген қырағылық, кейде сенімсіздікпен қарауы мүмкін.

Партадағы көршіңізден бастаңыз: асхана, спортзал, кітапхана қайда екенін айтуды немесе көрсетуді сұраңыз. Басқа сыныптастар әңгімеге қосылуы мүмкін, солардың жанында болып, әлеуметтік шеңберді біртіндеп кеңейт. Әрі қарай, сол сыныптастарыңыздан мектепте қызығушылық үйірмелері бар-жоғын сұраңыз және сол жерге жазылыңыз, өйткені сіз өзіңіз білесіз-жалпы қызығушылық жақындастырады.

Ең бастысы, қарапайым сұрақтан, сұраудан бастау оңайырақ, содан кейін сіз оның қайдан екенін,  нені ұнататынын сұрай аласыз, және т. б. ең бастысы – жетістікке жеткеніңізді ұмытпаңыз!